Bliscy osób uzależnionych. Scenariusze zajęć. Część 1. Program zajęć psychoedukacyjnych na podstawie terapii poznawczo-behawioralnej

Programy wsparcia dla osób, które żyją w bliskim związku z osobą uzależnioną budzą wiele kontrowersji. Pułapka autosugestii stwarzana przez wiele poradników sprawia, że „syndrom współuzależnienia” potrafiłaby zapewne rozpoznać u siebie większość osób, a diagnoza na ich podstawie staje się zwykłym artefaktem. Wielość definicji „współuzależnienia” obecnych w literaturze oraz ogólnikowe kryteria medycznej klasyfikacji chorób (ICD) utrudniają udzielanie adekwatnej pomocy psychoterapeutycznej.

Książka składa się z dwóch części – Wiedza i Praktyka. Część pierwsza stanowi swoistą odpowiedź na pytanie o zjawisko „współuzależnienia”: Czy jest oparte na dowodach naukowych czy jest to raczej „koncepcja-kameleon”? Przedstawiono w niej różne modele rozumienia „współuzależnienia” ze szczególnym uwzględnieniem krytyki tej koncepcji i zmiany jej nazewnictwa na: bliscy osób uzależnionych.

Specjaliści pracujący w ramach placówki mającej kontrakt z NFZ znajdą w tej książce wskazówki diagnostyczne na podstawie klasyfikacji ICD-11 oraz kwestionariuszowe narzędzia badawcze. W obszernym opracowaniu przeglądu interwencji skoncentrowanych na pomocy rodzinie z problemem uzależnienia zwrócono uwagę na praktyki terapeutyczne oparte na dowodach naukowych (Evidence-Based Practice). Opisano koncepcje, cele i techniki leżące u podstaw każdego podejścia.

Część druga to zbiór praktycznych scenariuszy zajęć oraz treści psychoedukacyjnych, które krok po kroku przeprowadzą terapeutę przez cykl kluczowych tematów z zakresu terapii bliskich osób uzależnionych. Interwencje terapeutyczne zostały oparte na założeniach terapii poznawczo-behawioralnej, w zakresie: faktów i interpretacji, czyli obecności zniekształceń poznawczych zmiany sposobu myślenia poprzez kwestionowanie dysfunkcyjnych założeń budowania pozytywnej komunikacji z osobą uzależnioną nagradzania zachowań nie nastawionych na używanie rezygnacji z aktywności wzmacniających zachowania nałogowe dopuszczania negatywnych konsekwencji nałogu.

Przystępny język, zawarte w książce opisy sytuacji z życia codziennego oraz przykłady wypowiedzi wprowadzają pacjenta w skuteczną pomoc swoim bliskim. Bardzo przydatne dla terapeutów są znajdujące się na końcu streszczenia poszczególnych edukacji oraz załączniki. Mogą być wykorzystane jako gotowe arkusze w trakcie prowadzonych zajęć.