Fundacja rodzinna. Aspekty prawne i podatkowe. Komentarz

Pierwsza na rynku, kompleksowa analiza rozwiązań przedstawionych w ustawie o fundacji rodzinnej, w kontekście prawnym i podatkowym.

Firmy rodzinne stanowią znaczącą część polskiej gospodarki. Z danych opublikowanych przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii wynika, że: „firmy rodzinne stanowią 90% wszystkich polskich przedsiębiorstw, są więc kluczowym elementem gospodarki naszego kraju. W 2021 r. 100 największych firm rodzinnych zatrudniało 261 tys. osób, a ich przychody wyniosły 260,5 mld zł i w porównaniu z 2020 r. wzrosły o ponad 22%”. Niestety coraz częściej z wielu powodów bezpośrednie przejęcie firmy przez jednego z potomków jest niemożliwe.

W ustawie z 26.1.2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 326, poz. 825) przedstawione są narzędzia mające na celu zapobieganie rozdrobnieniu firmy oraz jej sprzedaniu. Może posłużyć się nimi właściciel zamierzający zatrzymać firmę dla następnych pokoleń przy równoczesnym zapewnieniu im stabilizacji. Główne założenie ustawy to stworzenie fundacji rodzinnej, której zadaniem jest gromadzenie, zarządzanie i ochrona majątku przekazanego przez fundatora oraz zapewnianie środków dla wskazanych przez niego beneficjentów. Działalność fundacji jest regulowana w statucie, ustanawianym przez fundatora.

Publikacja zawiera kompleksową analizę rozwiązań proponowanych w ustawie, zarówno w kontekście prawnym, jak i podatkowym, wraz z praktycznymi przykładami. Dzięki dokładnemu omówieniu przepisów dotyczących wymogów, jakie musi spełniać fundacja rodzinna, stanowi również praktyczną wskazówkę dla osób zainteresowanych jej prowadzeniem.

Komentarz przygotował zespół doświadczonych ekspertów z Kancelarii Ożóg Tomczykowski, którzy byli autorami pierwszej wersji projektu ustawy, przygotowanej pod auspicjami Rady Firm Rodzinnych Konfederacji Lewiatan. Przez 5 ostatnich lat Kancelaria brała aktywny udział w pracach nad jej ostateczną treścią, reprezentując interes polskich przedsiębiorców na licznych spotkaniach w ministerstwach, komisjach sejmowych i senackich.

W książce omówiono następujące zagadnienia:

• przepisy ogólne ustawy;
• fundacja rodzinna a trust;
• utworzenie fundacji rodzinnej, jej organy (tj. zarząd, rada protektorów, zgromadzenie beneficjentów), rozwiązanie i likwidacja;
• kwestie prawne związane z fundacją, fundatorami, beneficjentami, statutem i majątkiem fundacji rodzinnej;
• kwestie podatkowe związane z fundacją, w tym m.in. nowelizację ustawy wprowadzoną ustawą z 14.4.2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 825), której celem było uzupełnienie korzystnych rozwiązań podatkowych i uszczelnienie luk optymalizacyjnych. Nowelizacja weszła w życie w tym samym dniu co ustawa o fundacji rodzinnej, czyli 22.5.2023 r.
• zmiany w wielu ważnych aktach prawnych m.in. w:
• ustawie z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.),
• ustawie z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.),
• ustawie z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.),
• ustawie z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.),
• ustawie z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm.),
• ustawie z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.),
• ustawie z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.),
• ustawie z 11.4.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2569 ze zm.),
• ustawie z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1144),
• ustawie z 13.7.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1087),
• ustawie z 1.3.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1124).

Dzięki tej książce dowiesz się m.in.:

• jakie są zalety założenia fundacji rodzinnej,
• jakie są różnice między fundacją rodzinna a trustem,
• jak sporządzić statut fundacji rodzinnej, który zagwarantuje brak konieczności angażowania sukcesorów w operacyjne prowadzenie firmy,
• jakie rodzaj działalności gospodarczej może prowadzić fundacja rodzinna,
• jakie rewolucyjne zmiany wprowadza ustawa o fundacji rodzinnej w przepisach KC dotyczących prawa do zachowku,
• w jakich przypadkach fundacja rodzinna nie będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych,
• czy transakcje realizowane przez fundację rodzinną są objęte przepisami o cenach transferowych,
• czy fundacja rodzinna może być podatnikiem VAT,
• czy fundacja rodzinna ma obowiązek zgłaszania informacji o swoich beneficjentach rzeczywistych do CRBR.

Publikacja skierowana jest do praktyków prawa: adwokatów, radców prawnych i sędziów. Co więcej, będzie przydatna również dla wszystkich osób zainteresowanych nowym rozwiązaniem w polskim prawie, jakim jest fundacja rodzinna.