Leksykon rzymskiego prawa karnego. Podstawowe pojęcia

Najważniejsze pojęcia rzymskiego prawa karnego.

Od średniowiecza po schyłek XVIII wieku prawo rzymskie służyło jako jeden z podstawowych surowców wykorzystywanych przez dogmatyków prawa karnego. W pierwszej kolejności nauka zawdzięcza Rzymianom stworzenie aparatury pojęciowej oraz uściślenie terminologii. Antyczny materiał umożliwił także wykreowanie definicji przestępstwa, wyizolowanie jego form stadialnych oraz stworzenie podwalin fundamentalnych zasad procesowych. Pozwolił ponadto rozwinąć imponującą naukę na temat winy i jej wpływu na odpowiedzialność karną.

Prawem rzymskim nadal posiłkowano się jeszcze w epoce Oświecenia, kiedy władcy aspirujący do miana nowoczesnych postawili ostatni krok w trwającym od wieków procesie włączania przepisów prawno-karnych w obręb prawa publicznego. Prawu rzymskiemu nigdy nie udało się odejść od swego kazuistycznego charakteru, przeto większość przepisów karnych sformułowali Rzymianie nie w sposób ogólny i abstrakcyjny, ale w postaci narracji odwołującej się do jakiejś konkretnej sytuacji z życia. Niemniej, to właśnie na podstawie tych regulacji udało się ich następcom wykształcić wiele cennych rozwiązań o charakterze systemowym.

W leksykonie zebrano najważniejsze pojęcia związane z polityką penalną aplikowaną w antycznym Rzymie. Do konkretnych terminów łacińskich odniesiono zjawiska, sposoby myślenia oraz praktyki starożytnych związane z rozumieniem i karaniem przestępstw. Ich poznanie pozwala lepiej zrozumieć historię instytucji współczesnych, a także w sposób odważniejszy datować ich genezę.