Notatnik meksykański

Kaktusy w tysiącu odmian – od miniatur do wielkich słupów. Na horyzoncie szczyty wulkanów. Wśród nich słynny, od czasu do czasu aktywny Popocatépetl, tytułowy bohater wybitnego dzieła literackiego. Wielobarwne pływające ogrody na wodach, ponad którymi wyrosła dwudziestomilionowa stolica nowoczesnego państwa, rozłożona między wulkanami na wysokości polskich Rysów.

Matka Boska z Guadalupe – otoczona legendami graniczącymi z prawdą. Do niej z pierwszą pielgrzymką podążył Jan Paweł II. Z całego Meksyku i krajów Ameryki Środkowej zdążają do niej tłumy, które umieją łączyć swą katolicką pobożność z dawnymi wierzeniami bo przecież od rodzimych bogów i bogiń nie odchodzą, choćby ze strachu przed ich gniewem.

Ofiary z ludzi składane Bogu Słońcu na ołtarzach licznych piramid. Tajemnica kryjąca się za opuszczaniem przez Azteków i Majów miast, które wcześniej sami zbudowali… Toltekowie, Olmekowie, Taraskowie, Zapotekowie…

Diego Rivera i Frida Kahlo. José Clemente Orozco, David Alfaro Siqueiros, Rufino Tamayo. Murale opowiadające historię dumnego narodu, stawiającego czoła potędze północnego sąsiada – znienawidzonego, ale także tego, do którego się zmierza w poszukiwaniu lepszego życia.

Niezapomniane Museo Nacional de Antropología e Historia, architektoniczne dzieło Pedra Ramíreza Vázqueza bogactwo kultury Azteków i Majów. Plac Garibaldiego i dolatujące zewsząd dźwięki mariachis i marimbas.

Jak sobie poradzić z tym wszystkim, co się widzi, chłonie, co porusza wyobraźnię? Pozostają strzępy notatek, szkice rysunków…

Marian Stępień, historyk literatury, krytyk literacki, publicysta, znawca polskiej literatury emigracyjnej, polityk, emerytowany prof. zw. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor 28 książek historycznoliterackich i licznych tekstów publicystycznych. Był stypendystą Fundacji: Fulbrighta, Maxa Plancka i Kościuszkowskiej. Wykładał na uczelniach amerykańskich i meksykańskiej. Jest członkiem założycielem Stowarzyszenia Twórców i Działaczy Kultury „Kuźnica” oraz członkiem założycielem Stowarzyszenia Stypendystów Fulbrighta w Polsce. Był redaktorem naukowym „Rocznika Komisji Historycznoliterackiej PAN”, redaktorem naczelnym „Zdania” i współredaktorem „Tekstów”. W latach 1988–1990 pełnił funkcję sekretarza KC PZPR ds. kultury. Laureat wielu prestiżowych nagród naukowych i społecznych. Odznaczony wysokimi orderami państwowymi.

W stolicy Meksyku przebywał w trudnym roku 1981, łącząc zajęcia uniwersyteckie z poznawaniem kultury tego kraju i przeżywając z oddalenia wydarzenia w Polsce. Jego „Notatnik meksykański” jest osobistym, erudycyjnym, choć szkicowym refleksem ówczesnych wrażeń – fascynacji pomnikami wielkiej kultury Majów, Tolteków i Azteków, zaciekawienia współczesną społecznością tego kraju, satysfakcji ze spotkań z meksykańską polonią. Poruszająca i zarazem powściągliwa relacja ze spotkania po kilku latach ojca z córką zapis wspólnej podróży po monumentach kulturalnych i przyrodniczych Meksyku.