Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz

Komentarz stanowi omówienie ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1520 ze zm.) oraz ustawy z 15.5.2016 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2309 ze zm.).

Komentarz przedstawia następujące zagadnienia:

• zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami oraz osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, których niewypłacalność powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od nich okoliczności;
• skutki ogłoszenia niewypłacalności;
• przeprowadzanie działań sanacyjnych zmierzających do przywrócenia dłużnikowi niewypłacalnemu lub zagrożonemu niewypłacalnością zdolności do wykonywania zobowiązań;
• wprowadzenie skutecznych instrumentów pozwalających na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i zapobieżenie jego likwidacji czy zaspokojenie wierzycieli.

Kolejne, 8 wydanie zawiera omówienie najnowszych zmian legislacyjnych, wprowadzonych m.in.:

• ustawą z 14.4.2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 825), która wprowadza przepis mówiący o tym, że do zobowiązań pieniężnych nie będą zaliczane zobowiązania wynikające z emisji instrumentów kapitałowych, w tym obligacji kapitałowych wyemitowanych w celu ich zaliczenia do instrumentów dodatkowych w Tier I oraz Tier II, oraz pożyczek podporządkowanych zaciągniętych w celu ich zaliczenia do instrumentów dodatkowych w Tier I oraz Tier II zgodnie z przepisami rozp. Nr 575/2013; precyzuje odpowiednią kolejność zaspokajania należności w przypadku upadłości domu maklerskiego; dodaje w art. 440 ust. 2b mówiący o tym, że w przypadku gdy instrumenty, których dotyczą należności wskazane w ust. 2 pkt 8–10, są jedynie częściowo uznawane za pozycję funduszy własnych banku, należności z tytułu całego instrumentu są traktowane jako należności wynikające z kategorii, do której został zaliczony ten instrument;
• ustawą z 9.2.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 807), która w art. 20 PrUp, dotyczącym podmiotów zgłaszających dodaje w ust. 2 pkt 9 stanowiący, że wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć w stosunku do spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek – spółka dominująca;
• ustawą z 11.3.2022 r. o obronie Ojczyzny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2305 ze zm.), która w art. 1571 PrUp oraz w art. 51 PrRestr wprowadza odesłanie do ustawy o obronie Ojczyzny, będącej nowym aktem prawnym regulującym problematykę obywatelskiego obowiązku obrony Ojczyzny;
• ustawą z 16.8.2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. z 2023 r. poz. 1723), która w art. 243 wyrazy „fundusz sekurytyzacyjny” zastępuje wyrazami „fundusz wierzytelności”. Jest to związane z potrzebą zagwarantowania spójności porządku krajowego z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z 12.12.2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji;
• ustawą z 7.7.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1860), która w art. 33, 222, 393 i 401 PrUp oraz w art. 200 PrRestr modyfikuje przepisy dotyczące rozpoznania zażalenia przez sąd drugiej instancji, stanowiąc, że rozpoznaje je sąd w składzie trzech sędziów zawodowych;
• ustawą z 7.7.2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1843), która wyrazy „bank prowadzący” zastępuje wyrazami „bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową prowadzące”;
• projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz ustawy – Prawo upadłościowe, który ma na celu implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z 20.6.2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132, a także usystematyzowanie reguł wyboru osób powoływanych do pełnienia funkcji pozasądowych organów postępowania upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego. Projekt nie został przedstawiony sejmowi jednak z dużym prawdopodobieństwem przyjęte tam rozwiązania zostaną przejęte w pracach sejmu kolejnej kadencji.

Komentarz został wzbogacony o najnowsze orzecznictwo oraz dotychczasowy dorobek doktryny, co zapewnia Czytelnikowi najwyższy poziom merytoryczny. Jego niewątpliwą zaletą jest próba udzielenia odpowiedzi na pytania i wątpliwości pojawiające się przy stosowaniu przepisów z tej dziedziny prawa oraz przedstawienie konkretnych propozycji rozwiązań problemów.

Komentarz poszerzony został w wydaniu 8. o szeroki zakres uwag praktycznych odnoszących się do korzystania z Krajowego Rejestru Zadłużonych – systemu teleinformatycznego służącego prowadzeniu postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Wszędzie tam, gdzie na dzień oddania komentarza do druku dostępne były w systemie wzorce formularzy podano zarówno ich numery umożlwiające odnalezienie w systemie, jak i wskazówki co do sposobu ich wypełnienia.

Autor-praktyk, bazując na wieloletnim doświadczeniu w stosowaniu prawa upadłościowego, udziela praktycznych wskazówek pomocnych zarówno osobom zawodowo zajmującym się stosowaniem prawa – sędziom, radcom prawnym, adwokatom, jak i osobom spoza grona prawników, np. przedsiębiorcom – kiedy i jak chronić swój majątek w drodze porozumienia z wierzycielami, kiedy i jak wnosić o ogłoszenie upadłości, czy wierzycielom – jak skutecznie dochodzić wierzytelności i bronić swoich praw w ramach postępowania upadłościowego.

Komentarz skierowany jest do doradców restrukturyzacyjnych, zarządców i nadzorców sądowych, a także aplikantów zawodów prawniczych oraz wszystkich zainteresowanych pogłębieniem wiedzy z obszaru prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.