Procedury antymobbingowe i antydyskryminacyjne. Obowiązki pracodawcy. Komentarz praktyczny, orzecznictwo, kwestie odszkodowawcze. Compliance

Obowiązki pracodawcy w zakresie przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji

Książka przedstawia podstawowe wzory procedur antymobbingowych i antydyskryminacyjnych oraz wskazuje drogi wdrożenia tych procedur w zakładach pracy w celu zminimalizowania nieprawidłowości mogących wystąpić w środowisku pracy, co wyróżnia ją na tle innych opracowań na rynku.

Podstawą możliwości zwolnienia pracodawcy z odpowiedzialności za mobbing i dyskryminację jest wykazanie, iż w danym zakładzie pracy istnieją skuteczne procedury antymobbingowe i antydyskryminacyjne oraz że są one stosowane. Pracodawca ma za zadanie wykazać, że nie ponosi winy w niewykonaniu zobowiązania, czyli, że zachował należytą staranność przy podejmowaniu działań antymobbingowych i antydyskryminacyjnych. Chodzi tu o liczne wielopłaszczyznowe rozwiązania, a nie wyłącznie o stworzenie samych procedur.

Zaplanowanie i praktyczne wdrożenie kompleksowych działań w tym zakresie jest nie do przecenienia, a skuteczne procedury antydyskryminacyjne i antymobbingowe powinny być wprowadzone przez każdego pracodawcę, niezależnie od skali i formy prowadzonej działalności. Publikacja pokazuje zagrożenia i daje rozwiązania w postaci wprowadzenia określonych procedur i działań.

Autorzy w jak najbardziej praktyczny sposób przedstawiają zagrożenia i proponują rozwiązania w postaci wprowadzenia określonych procedur i działań. Istnieje szereg przesłanek ustawowych, które pokazują niezbędność tego rodzaju działań. Publikacja wychodzi naprzeciw nowym rozwiązaniom.

Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego sygnalistów [dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, Dz.Urz. UE L Nr 305, s. 17] to początek nieuniknionych zmian systemu polskiego prawa pracy, ale też szeroko rozumianej problematyki compliance, czyli systemu, który ma zapewnić funkcjonowanie firmy zgodnie z przepisami prawa. Takie działanie ma chronić przedsiębiorstwo przed karami czy stratami pieniężnymi w razie wystąpienia problemów wynikających z np. naruszenia przepisów prawa.

W części dotyczącej mobbingu omówiono następujące zagadnienia:

• źródła obowiązku pracodawcy przeciwdziałania mobbingowi;
• pojęcie mobbingu – w tym: jego rodzaje oraz przykłady, pozanormatywne ujęcie mobbingu, ujęcie zjawiska mobbingu w Kodeksie pracy, przesłanki, których wystąpienie jest konieczne do stwierdzenia mobbingu, czynniki wpływające na zaistnienie mobbingu, ciężar dowodu w zakresie faktów świadczących o mobbingu;
• obowiązek przeciwdziałania mobbingowi spoczywający na pracodawcy – w tym: kwestia ochrony sygnalistów, prowadzenie działań w zakresie polityki antymobbingowej, konsekwencje prawne w przypadku zaistnienia mobbingu.

W części odnoszącej się do dyskryminacji przedstawiono:

• pojęcie dyskryminacji;
• źródła obowiązku przeciwdziałania dyskryminacji spoczywające na pracodawcy – w tym: wyjaśniono pojęcie dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej;
• zakres podmiotowy dyskryminacji ze szczegółowym omówieniem ofiar dyskryminacji, którymi mogą być pracownicy, a także osoby niebędące pracownikami;
• przesłanki dyskryminacji, tj.:
• płeć,
• wiek,
• narodowość, pochodzenie etniczne, rasa,
• religia i wyznanie,
• niepełnosprawność,
• przynależność związkowa,
• przekonania polityczne,
• orientacja seksualna,
• zatrudnienie na czas określony, nieokreślony, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy;
• obowiązek pracodawcy polegający na przeciwdziałaniu dyskryminacji z uwzględnieniem zakresu przedmiotowego i podmiotowego;
• konsekwencje prawne w przypadku naruszenia zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu.

W części dotyczącej wewnętrznej polityki antymobbingowej i antydyskryminacyjnej ukazano to zagadnienie w zestawieniu z pojęciem kultury organizacji oraz przedstawiono rozwiązania dotyczące wewnętrznych procedur antymobbingowych i antydyskryminacyjnych.

Ponadto w publikacja zawiera wzory potencjalnie skutecznych wewnętrznych procedur antymobbingowych i antydyskryminacyjnych, w tym:

• wzór orzeczenia Komisji do spraw przeciwdziałania dyskryminacji;
• wzór zawiadomienia w sprawie o podejrzenie popełnienia mobbingu;
• wzór protokołu z posiedzenia Komisji do spraw przeciwdziałania mobbingowi;
• przykład procedury antymobbingowej i antydyskryminacyjnej na podstawie regulacji funkcjonujących w sp. z o.o.

Metodyka zawiera liczne przykłady z orzecznictwa odnoszące się do przedstawionych powyżej zagadnień dotyczących zarówno procedur antymobbingowych, jak i antydyskryminacyjnych.

Publikacja skierowana jest przede wszystkim do profesjonalistów – adwokatów i radców prawnych zajmujących się prawem pracy oraz szeroko rozumianym compliance. Będzie również przydatna dla pracodawców oraz pracowników HR.