Psychologia tremy. Teoria i praktyka

[Czuję] wyjątkowo przykry stan, tę okropną nie do opisania mękę, zwaną tremą. Odbiera ona nie tylko odwagę, ale i pozbawia sił – istna męczarnia.

Ignacy Jan Paderewski

Praca zawodowego muzyka jest jednym z najbardziej złożonych rodzajów działalności. Podstawą sukcesu są tu wieloletnie codzienne ćwiczenia, wymagające dużego wysiłku fizycznego i psychicznego. Można powiedzieć, że występ publiczny jest „wierzchołkiem góry lodowej” w życiu muzyka, na którym za każdym razem ważą się losy muzyka-wykonawcy i muzyka-osoby. Jeśli muzyk pozytywnie ocenia obie te sfery, owocuje to poczuciem dobrostanu psychicznego, co stwarza dobre warunki do dalszego twórczego rozwoju. Dlatego już sama myśl o możliwości niepowodzenia wzbudza lęk, który doprowadzić może do dezorganizacji procesu gry i radykalnego spadku jakości wykonania.

Zjawisko tremy z pewnością znane jest każdej osobie występującej publicznie, doświadczamy tego uczucia w najważniejszych dla nas momentach życiowych. Dla większości zawodów problem tremy nie jest tak istotny ze względu na to, że występy publiczne są w nich zjawiskiem okazjonalnym. Natomiast w zawodach artystycznych, wykonawczych umiejętność radzenia sobie z tremą jest często czynnikiem decydującym o możliwości wykonywania zawodu.

Julia Kaleńska-Rodzaj, doktor psychologii, psycholog-praktyk i zawodowy muzyk, poszukuje naukowych odpowiedzi na pytania: Czym jest trema? Czy jest wyłącznie zjawiskiem negatywnym, przeszkodą, którą należałoby usunąć z drogi, by występ był udany? Autorka eksploruje możliwości interpretacji tremy jako stanu podwyższonego pobudzenia, jako lęku społecznego oraz jako emocji złożonej. Dzieli się własnymi doświadczeniami wyniesionymi z pracy psychologicznej z muzykami: dwa ostatnie rozdziały książki mają praktyczny charakter – poświęcone są radzeniu sobie z tremą oraz optymalnemu przygotowaniu się wykonawcy do występu publicznego. Choć książka napisana jest głównie z myślą o muzykach – wykonawcach i pedagogach, to zaprezentowane w niej techniki mogą pomóc każdemu z nas w regulacji emocji podczas ważnych wydarzeń życiowych.

Mamy do czynienia z książką na wskroś nowoczesną, która dostarcza gotowych narzędzi do zrozumienia zjawiska tremy jako fenomenu umysłowego.

Z recenzji dr. hab. Kamila Imbira, prof. UW

Autorka wykazała się erudycją i w ciekawy sposób oraz dobrym językiem pomaga zrozumieć czytelnikowi psychologiczne mechanizmy tremy muzyków.

Z recenzji dr hab. Agaty Błachnio, prof. KUL