Wspieranie rodziny i system pieczy zastępczej – praktyczna analiza zmian + wzory do pobrania

Książka jest przewodnikiem po niezwykle istotnych zmianach, jakie wprowadzono w ustawie z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2140), a które wchodzą w życie 1 lutego 2023 r.

Publikacja w sposób przekrojowy i maksymalnie praktyczny wyjaśnia, w jaki sposób instytucje zajmujące się szeroko rozumianym obszarem wspierania rodziny i pieczy zastępczej powinny przygotować się do tych zmian. Dla części z tych podmiotów oznacza to często stworzenie całkowicie nowych rozwiązań w kilku obszarach, poczynając od kwalifikacji i szkolenia kandydatów na rodziców zastępczych, poprzez szereg modyfikacji w obszarze funkcjonowania pieczy zastępczej, a kończąc na pracy z pełnoletnimi wychowankami tej pieczy, procedurach przysposobienia oraz organizacji pracy ośrodków adopcyjnych.

W ramach nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zaproponowano zmiany, które można uznać za istotnie ingerujące w dotychczasowy system organizacji pieczy zastępczej. Niewątpliwie można do nich zaliczyć wprowadzenie centralnej ewidencji pieczy zastępczej, zakaz – co do zasady – rozwijania pieczy instytucjonalnej oraz ograniczenia w zakresie swobodnego dysponowania wolnymi miejscami w pieczy zastępczej. Ponadto:

• zwiększono zakres kontroli osób związanych z organizacją i pełnieniem pieczy zastępczej (obowiązkowa weryfikacja w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym);zmieniono zasady w zakresie przekształcania rodzin zastępczych niezawodowych w zawodowe i podpisywania umów z nowymi rodzinami zastępczymi zawodowymi oraz prowadzącymi rodzinne domy dziecka;
• uregulowano zasady szczególnego nadzoru nad pomieszczeniami w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej oraz interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym lub nad terenem wokół placówki albo ośrodka w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring);
• uelastyczniono wymagania dotyczące posiadanego wykształcenia dla osób pracujących w systemie pieczy zastępczej.

Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zakłada również m.in. wyższe wynagrodzenia dla rodzin zastępczych. Wprowadza także zmiany w zakresie prawa do urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługujących pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka. Wprowadzono również możliwość pozostania w dotychczasowej formie pieczy zastępczej osobom legitymującym się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, bez konieczności jednoczesnego spełnienia wymogu uczenia się oraz możliwość jednokrotnego powrotu osoby, która opuściła już po osiągnięciu pełnoletności pieczę zastępczą, do dotychczasowej rodziny zastępczej czy też placówki. Bardzo ważną zmianą jest także derejonizacja rodzinnej pieczy zastępczej. Rodziny zastępcze będą mogły zgłaszać się do powiatowych centrów pomocy rodzinie, które organizują rodzinną pieczę zastępczą, nie tylko w ramach swojego powiatu, ale również do innych powiatów w całej Polsce. To oznacza łatwiejszy i szybszy dostęp do szkoleń, do zdobywania kwalifikacji i do wyboru tego powiatu, z którym danej rodzinie będzie się najlepiej współpracowało.

Najważniejsze atuty książki, to:

• szczegółowe omówienie obszarów, w których wprowadzono najwięcej istotnych zmian i które mogą przysporzyć najwięcej problemów interpretacyjnych, poczynając od centralnego rejestru pieczy zastępczej, poprzez derejonizację pieczy zastępczej, zmiany w organizacji pracy ośrodków adopcyjnych, kwalifikacji osób zatrudnionych w pieczy zastępczej czy kwalifikacji i szkoleń kandydatów na rodziny zastępcze;
• praktyczne omówienie zasad realizacji procesu usamodzielniania pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej oraz wpływu zmian na inne obszary prawa;
• duża liczba przykładów obrazujących poszczególne zagadnienia omówione w książce;
• wyróżnienie zagadnień szczególnie ważnych w treści książki;
• liczne wzory procedur i innych dokumentów.

W książce Czytelnik znajdzie odpowiedzi m.in. na następujące pytania:

• Kto może zostać rodziną zastępczą?
• Jak wygląda proces kwalifikacji i szkoleń kandydatów na rodzinę zastępczą?
• Jakie rozwiązania przyjęto w zakresie wynagradzania rodzin zastępczych?
• Kiedy powstaje obowiązek zawierania porozumień między powiatami, a kiedy porozumienie nie jest wymagane?
• Kiedy pełnoletni wychowankowie mogą wrócić do pieczy zastępczej?
• W jakich sytuacjach można zawiesić realizację Indywidualnego Programu Usamodzielniania?
• Jakie kwalifikacje powinny posiadać osoby zatrudnione w systemie pieczy zastępczej ?
• Jakie uprawnienia z obszaru prawa pracy przysługują rodzinie zastępczej w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie?
• Jak powinna być zorganizowana praca w ośrodkach adopcyjnych?
• W jakich sytuacjach wojewoda może wyrazić zgodę na utworzenie placówki opiekuńczo-wychowawczej?
• Kiedy w placówce opiekuńczo-wychowawczej jest dozwolony monitoring?

Książka zawiera liczne wzory dokumentów i rozwiązań, które można zastosować w pracy organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, m.in.:

• procedury kwalifikacyjne kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzącego rodzinny dom dziecka oraz organizacji szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka;
• wzór porozumienia w sprawie prowadzenia przez powiat placówki opiekuńczo-wychowawczej na terenie innego powiatu;
• wzór umowy o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej;
• wzór umowy o prowadzenie rodzinnego domu dziecka;
• wzór umowy o świadczenie usług polegających na pomocy w sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich na rzecz rodziny zastępczej zawodowej;
• wzór umowy o świadczenie usług polegających na pomocy w sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich w rodzinnym domu dziecka;
• projekt uchwały rady powiatu w sprawie podniesienia wysokości wynagrodzenia dla rodzin zastępczych zawodowych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz rodzin pomocowych;
• wzór Indywidualnego Programu Usamodzielniania pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej.