Zmiany w kosztach postępowania egzekucyjnego w administracji

Nowy system kosztów egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej!

Publikacja prezentuje fundamentalne zmiany związane z kosztami postępowania egzekucyjnego w administracji, wprowadzone ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1553 ze zm.).

Nowelizacja zmienia dotychczasowe zasady naliczania i poboru kosztów postępowania egzekucyjnego w administracji. Zmiana istotnie wpływa również na zakres uprawnień i obowiązków wierzycieli, a także organów egzekucyjnych. Nowe regulacje prawne wchodzą w życie 20 lutego 2021 r.

Potrzeba zmiany ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w części dotyczącej kosztów egzekucyjnych wynikała z wydanego w dniu 28 czerwca 2016 r. wyroku (SK 31/14, Legalis), w którym Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny:

• art. 64 § 1 pkt 4 i § 6 ustawy – z wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą zakazu nadmiernej ingerencji w związku z art. 64 ust. 1 i art. 84 Konstytucji RP,
• art. 64 § 8 ustawy w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości obniżenia opłaty, o której mowa w art. 64 § 1 pkt 4 ustawy, i opłaty manipulacyjnej w razie umorzenia postępowania z uwagi na dobrowolną zapłatę egzekwowanej należności po dokonaniu czynności egzekucyjnych – z wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą zakazu nadmiernej ingerencji w związku z art. 64 ust. 1 i art. 84 Konstytucji RP.

W związku z wejściem w życie nowelizacji pojawią się nowe regulacje dotyczące modelu naliczania i poboru kosztów egzekucyjnych w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, m.in.:

• określono w odmienny sposób od dotychczasowych regulacji, sposób naliczania opłaty manipulacyjnej, odstępując od procentowego sposobu naliczania tej opłaty – przyjęto dwie kwotowe stawki;
• przyjęto, że opłata manipulacyjna jest pobierana od każdego tytułu wykonawczego;
• przewidziano przypadki, w których opłata manipulacyjna nie powstaje;
• zrezygnowano z dotychczasowego systemu naliczania opłat egzekucyjnych – wprowadzono zasadę proporcjonalnego naliczania opłaty egzekucyjnej w stosunku do kwoty wyegzekwowanej należności pieniężnej;
• wprowadzono maksymalną wysokość opłaty egzekucyjnej;
• obowiązek uiszczenia opłaty egzekucyjnej uzależniono od efektów czynności egzekucyjnych prowadzących do ściągnięcia dochodzonych należności pieniężnych;
• przewidziano obniżoną stawkę opłaty egzekucyjnej w przypadku dobrowolnego wykonania obowiązku;
• uregulowano sytuację w których obowiązek zapłaty opłaty egzekucyjnej nie powstanie;
• rozszerzono katalog wydatków egzekucyjnych;
• w odmienny sposób uregulowano przesłanki umorzenia w całości lub w części kosztów egzekucyjnych.

Poza kwestiami odnoszącymi się zasadniczo do kosztów egzekucyjnych ustawodawca zdecydował się doprowadzić do nowelizacji innych aspektów postępowań egzekucyjnych w administracji, m.in.:

• wprowadzono wyraźne rozróżnienie stosowanych w ustawie pojęć „postępowanie egzekucyjne” i „egzekucja administracyjna” na potrzeby uregulowania momentu powstania obowiązku uiszczenia opłaty manipulacyjnej;
• dookreślono dane, które powinno zawierać upomnienie, poprzedzające wszczęcie egzekucji administracyjnej;
• wprowadzono przepis regulujący przedawnienie kosztów upomnienia;
• ukształtowano wzajemną relacje między wierzycielami, organami egzekucyjnymi a dłużnikami zajętej wierzytelności;
• wprowadzono możliwość odstąpienia i wstrzymania się w niektórych przypadkach przez wierzycieli z niezwłocznym kierowaniem do egzekucji należności;
• uregulowano elektroniczny obieg dokumentów sporządzanych przez wierzycieli czy organy egzekucyjne;
• wprowadzono nowy model wszczynania ponownej egzekucji odnoszącej się do należności objętych postępowaniem umorzonym z uwagi na bezskuteczność.

W książce Autor szczegółowo omawia wprowadzone zmiany z odwołaniem do celów i założeń nowelizacji, ale i ratio legis oraz wskazań ustawodawcy. Publikacja zawiera liczne tabele porównawcze wybranych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przed i po wprowadzonych zmianach. Ponadto w książce wskazano również na wypracowane w orzecznictwie poglądy, które mimo zmian zachowają swoją aktualność.

Dzięki tej publikacji dowiedzą się Państwo m.in.:

• Jak naliczać koszty egzekucyjne do czasu wprowadzenia nowych regulacji tj. do dnia 20 lutego 2021 r.?
• Jak realizować w praktyce wskazania płynące z wyroku TK z dnia 28 czerwca 2016 r. dotyczącego kosztów egzekucyjnych?
• Od kiedy stosować nowe zasady naliczania i poboru kosztów egzekucyjnych?
• Jak naliczać koszty egzekucyjne według nowych regulacji prawnych, w tym opłaty manipulacyjne i opłaty egzekucyjne?
• W jakich sytuacjach koszty egzekucyjne ponosi wierzyciel?
• Jaki jest mechanizm zwrotu kosztów egzekucyjnych, kto i w jaki sposób winien je zwrócić w razie niezgodnej z prawem egzekucji?

Publikacja przeznaczona jest przede wszystkim dla pracowników organów administracji publicznej zajmującej się egzekucją administracyjną i to zarówno po stronie wierzyciela, jak i organu egzekucyjnego. Będzie ona również pomocna w pracy kancelarii i biur prawnych obsługujących podmioty zaangażowanie w procedury egzekucyjne w administracji.